در تاریکی شب‌های سن پترزبورگ، راوی داستان شب‌های روشن، به طور ناشناس در یک خیابان کوچک زندگی می‌کند. او جوانی است که به تنهایی زندگی می‌کند و در داستان، با دغدغه‌ها و اندیشه‌هایش آشنا می‌شویم. نویسنده، راوی را در طی چند شب مختلف با وقایع جدیدی روبرو می‌کند و ما با راوی و افکارش همراه می شویم.

گاهی در این شب‌ها، هوا همانند آغاز غروب، روشن است. شب تاریک نمی‌شود و نور غروب همچنان در آسمان حاکم است. این پدیده که به آن “شب روشن” یا “شب سپید” می‌گویند، ناشی از شرایط جغرافیایی خاص سن پترزبورگ است. راوی داستان، جوان عاشق و تنها، در این شب‌های روشن قرار دارد. او به نجوا با خودش می پردازد و منتظر همدمی شیدا مثل خود اوست.

او با ماتریونا، یک زن پیر و کم‌صحبت، در یک خانه کوچک زندگی می‌کند. در این شب‌های روشن، سن پترزبورگ زیبا و آرام است؛ او می‌بیند افرادی که در طول روز مشغول به فعالیت بودند، حالا نیستند و می‌تواند با خودش تنها باشد. اما این تنهایی، هر چند برای او لازم است اما او را می‌آزارد؛ او نمی‌تواند با معاشرت‌های معمولی کنار بیاید، اما در تنهایی نیز از افکار و احساساتش در امان نیست. راوی، در شب اول داستان، با دختری آشنا می‌شود. او در حین بازگشت به خانه اش، دختری را می‌بیند که در حال گریه است؛ او تصمیم می‌گیرد به او کمک کند، اما در نهایت ناتوان می‌ماند تا هرگونه کلامی بر زبان آورد.

در این حین، یک مرد کت‌پوش به دنبال دختر می‌افتد؛ راوی به دختر کمک می‌کند و او را از دست این مرد نجات می‌دهد. آن‌ها با هم آشنا می‌شوند و به صحبت می‌پردازند. جوان به دختر می گوید که همه، او را رد می کنند اما او به دنبال یافتن کسی است که او را از خود دور نکند و با او صمیمی باشد. در پایان شب، راوی جوان احساساتی نسبت به دختر پیدا می‌کند و می‌خواهد باز هم با او ملاقات کند. دختر با این شرط موافقت می‌کند که پسر عاشقش نشود، چرا که دختر جوان خودش عاشق فرد دیگری است.

شب‌های روشن، در سال ۱۹۴۸ نوشته شده است و از نخستین آثار داستایفسکی قبل از اتهامات و تبعید اوست. فضای داستان نشان‌دهنده‌ی برابری میان افراد است. با وجود شکست در عشق، دو قهرمان داستان نشان می‌دهند که هنوز هم وجود دنیایی از زیبایی و شادی ممکن است.